Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony! Przeczyaj więcej na temat plików cookies.

Gora-gory

Analizy hormonalne krótko- i długotrwałego stresu

Stres jest stanem behawioralnej i fizjologicznej reakcji organizmu na zmiany w jego otoczeniu i może być mierzony np. za pomocą badania zmian stężenia glikokortykosteroidów (GKS, np. kortyzolu). Podstawową rolą GKS jest regulacja poziomu energii. Podczas krótkotrwałego stresu, przy niskich i średnich poziomach koncentracji, wpływają one na fitness zwierzęcia poprzez mobilizację energii i zmianę zachowania. Regulując pobieranie pokarmu oraz oddziałując na wątrobę, tkankę tłuszczową i mięśnie, utrzymują w organizmie odpowiedni poziom glukozy i kwasów tłuszczowych. U wielu gatunków mają rytm dobowy i sezonowy, a ich stężenie jest zmienne zależnie od płci. Ten naturalny cykl może być zaburzony przez przedłużający się stres (stres chroniczny). Przedłużone okresy wysokiej koncentracji GKS mogą istotnie obniżać fitness np. poprzez działanie immunosupresyjne i zanikanie (atrofię) tkanek. Zmniejsza się również sukces reprodukcyjny oraz zdolność organizmu do radzenia sobie z innymi obciążeniami czy wyzwaniami (rozumianymi jako sytuacje, które wymagają od zwierzęcia wysiłku i mobilizacji). W związku z powyższym, metody endokrynologiczne są obecnie szeroko rozpowszechnione i z powodzeniem stosowane w badaniach terenowych związanych z ochroną przyrody.

Poziom stresu może być mierzony m.in. we krwi, ślinie, moczu, sierści czy kale. W naszych badaniach materiał stanowią próby sierści i kału, które są uzyskiwane nieinwazyjnie, a metody ich analizy zostały potwierdzone dla gatunku. Poziom metabolitów GKS w kale jest miarą stresu krótkotrwałego, a szczyt ich koncentracji odzwierciedla stresujące zdarzenia występujące ok. 12-16 godzin przed defekacją. Próby będą przechowywane w zamrażarce do momentu ich analizy za pomocą ugruntowanych metod ekstrakcji glikokortykoidów z zastosowaniem grupowo-specyficznych przeciwciał poliklonalnych. W celu uzyskania obrazu stresu długotrwałego, przeanalizujemy poziom kortyzolu w sierści metodą immunoenzymatyczną stosowaną także w przypadku kału. Poziom kortyzolu w sierści jest wiarygodnym wskaźnikiem długotrwałego stresu u wielu gatunków, także u niedźwiedzi, i odzwierciedla reakcję na wyzwania w sezonie wzrostu włosa, a więc na przestrzeni kilku miesięcy. W określonych przypadkach zbadamy także poziomy metabolitów hormonów takich jak testosteron, estradiol i progesteron. Wyniki zostaną skorelowane z czynnikami klimatycznymi i środowiskowymi w badanych obszarach.

Poprzez zastosowanie pomiarów zarówno długo- jak i krótkotrwałego stresu (odpowiednio poziomu stężenia kortyzolu w sierści i metabolitów kortyzolu w kale), zamierzamy zbadać, w jakim stopniu zakłócenia ze strony człowieka odzwierciedlają się we wpływie zmian klimatycznych na poziom stresu w badanych populacjach niedźwiedzia brunatnego. Określimy także różnice indywidualne w poziomie kortyzolu w relacji do cech zajmowanego areału osobniczego (np. fragmentacji siedliska, poziomu presji antropogenicznej i urbanizacji, czy proporcji obszarów chronionych). Jednym z celów tej części projektu jest również zbadanie związku pomiędzy poziomem stresu a ekologią zimowania i żerowania niedźwiedzia brunatnego. Zamierzamy dociec czy zmiany klimatyczne, i związane z nimi zmiany w dostępności pokarmu i aktywności w sezonie zimowania, są widoczne w poziomie kortyzolu w sierści.